مواد ضد حریق و بروزمشکلات متابولیکی و کبدی در حیوانات

  19فوریه 2014- مواد شیمیایی که به عنوان مواد سنتزی ضد حریق در وسایل خانگی نظیر مبل ها، لایی موکت ها و وسایل الکتریکی استفاده می شوند سبب بروز مشکلات متابولیکی و کبدی در حیوانات می گردند که به مقاومت به انسولین که علت عمده ی چاقی است، منجر می شود.

نتایج این تحقیق که توسط دانشمندان دانشگاه نیوهمپشایر انجام گردید در نشست سالانه ی Experimental Biology  در 28 مارچ تا یک آوریل امسال در بوستون ارائه خواهد شد.

پرفسورCarey  استاد تغذیه و سرپرست محققان این پژوهش می گوید: داشتن اضافه وزن یا چاقی سبب افزایش خطر ابتلا فرد به برخی بیماریها از جمله دیابت نوع2 ، فشارخون بالا، بیماری عروق کرونر، سکته ی مغزی، بیماری کیسه ی صفرا، استئوارتروز، آپنه ی خواب و انواع خاصی از سرطان می شود.

در سال 2003  هزینه های درمانی مرتبط با چاقی و اضافه وزن 9.1 درصد از کل هزینه های پزشکی را در آمریکا به خود اختصاص داده بود که برابر با 80  میلیارد دلار بود و سهم نیوهمپشایر از این هزینه ها 302  میلیون دلار بود.

دکترCareyو تیم او دریافتند قرارگرفتن موشهای صحرایی آزمایشگاهی در معرض Polylbrominated diphenyl ethers  یا PBDEs  موجب اختلال در سوخت و ساز بدن این حیوانات می شود که نتیجه ی آن چاقی متابولیکی و بزرگ شدن کبد است.

علیرغم اختصاص منابع مالی فراوان برای بررسی نقش تغذیه و ورزش در بروز اپیدمی چاقی، همچنان این بیماری همه گیر در حال تشدید است بهمین دلیل دانشمندان به سایر عوامل زیست محیطی دخیل در این مسئله مشکوک شدند. پرفسورCarey  می گوید: در سطح بیوشیمیایی شواهد تجربی زیادی بدست آمده است که نشان می دهد مواد شیمیایی زیست محیطی یا Obesogens   می توانند متابولیسم بدن را مختل کرده و به اپیدمیک شدن چاقی کمک کنند.

در این تحقیق دانشمندان سلولهای گرفته شده از موش های صحرایی را به مدت یک ماه در معرض دوز بالای مواد شیمیایی موجود در مواد ضد حریق قرار دادند. آنها مشاهده نمودند که این سلولها به هورمون اپی نفرین حساسیت بیشتری نشان داده و به هورمون انسولین کمتر حساسیت نشان می دهند و این درست مشابه با آنچه بود که در افراد دارای اضافه وزن مشاهده می شود.

به گفته ی پرفسور Careyیکی از نشانه های اصلی ابتلا فردی به دیابت – که غالبا همراه با افزایش وزن است- اینست که سلولهای چربی نسبت به انسولین مقاوم می شوند. با اپی نفرین، سلولهای چربی راحتتر اسیدهای چرب را وارد جریان خون می کنند و چنانچه این اسیدهای چرب استفاده نشوند سبب تحریک مقاومت به انسولین می شوند.

این دو ویژگی- مقاومت به انسولین و حساسیت به اپی نفرین- دو ویژگی سلولهای چربی افرادی است که وزن آنها بالاتر از وزن طبیعی است و این همان چیزی بود که در موشهای صحرایی مشاهده گردید.

 دکتر Carey  می گوید: حتی با اینکه این موشهای صحرایی دچار اضافه وزن نشدند اما چاقی متابولیک را تجربه کردند.

علت بروز مقاومت به انسولین توسط مواد ضدحریق هنوز بخوبی مشخص نشده است اما احتمالاٌ این مواد سبب سرکوب یک آنزیم کلیدی متابولیکی در کبد بنام فسفوانول پیروات کربوکسی کیناز یا PEPCK  می شوند.

محققان دریافتند که فعالیت PEPCK  که مسئول متابولیسم قند و چربی است در کبد موشهایی که در معرض مواد ضدحریق بمدت یکماه قرار گرفته بودند در مقایسه با گروه کنترل تقریباٌ به نصف کاهش یافته است.

این آنزیم تولید اسکلت مولکولهای چربی را تنظیم می کند و در صورتیکه این آنزیم دچار اختلال شود اسکلت مولکول چربی که اسیدهای چرب به آن متصل می شوند، ساخته نشده و موجب بالا رفتن غلظت اسیدهای چرب در کبد و جریان خون می شود و این افزایش اسیدهای چرب است که مقاومت به انسولین را موجب می گردد.

دکتر Carey  می گوید: آخرین یافته های آزمایشگاهی نشان می دهد که توانایی ایجاد اسکلت مولکول چربی در بافت کبد با قرار گرفتن موشها در معرض مواد ضدحریق نسبت به گروه کنترل به میزان 42 درصد کاهش می یابد علاوه براین اندازه ی کبد موشهایی که در معرض مواد ضد حریق قرار گرفته اند نسبت به موشهایی که هرگز در معرض این مواد نبوده اند، بطور قابل توجهی بزرگتر است.

بیش از ده سال است که دکتر Careyو دانشجویان فوق لیسانس او همراه با سایر محققان از دانشگاه ها و صنایع دیگر در سراسر کشور در حال بررسی مواد شیمیایی آلی زیست محیطی پایدار بروی سلامت انسان هستند. دکتر Carey  می گوید: به طور متوسط در بدن هر فرد حدود 300 ماده ی شیمیایی وجود دارد که توسط دست انسان ساخته شده است.

در مطالعه ی پیشین، دکتر Carey  و یکی از دانشجویان دوره ی کارشناسی ارشدش به اندازه گیری مواد شیمیایی ضدحریق در شیر مادر پرداختند. آنها دریافتند مقدار این مواد شیمیایی در شیر مادران حدود دو برابر بیشتر از مقدار آن در شیر مادرانی است که در کشورهای اروپایی که استفاده از مواد شیمیایی ضدحریق را ممنوع کرده اند، زندگی می کنند.

منبع :www.sciencedaily.com/releases/2015/02/150219101343.htm